گاهشمار تحلیلی اعتصابها و اعتراضها (2)
و تشکلیابی کارگران در ایران(1397-1285)
به مناسبت اول ماه مه روز جهانی کارگر
نوشتهی: یاشار دارالشفاء
مورد اعتصاب خونین تیر 1325 کارگران حوزههای نفتی جنوب: 23 الی 26 تیر 1325 سراسر حوزههای نفتی خوزستان بهعرصهی منازعهی میان کارگران و کارفرمایان تبدیل میشود. اینبار اما مسئله فقط «دستمزد پائین» نبود؛ مطالبات کارگران این موارد را شامل میشد: عزل استاندار، خلع سلاح عشایر خوزستان (که در مقام چماقداران و اوباشِ در خدمت کارفرمایان بهفعالان کارگری حملهور میشدند)، عدم مداخلهی شرکت نفت ایران- انگلیس در امور داخلی ایران و در نهایت اجرای کامل قانون کار. قلب تپندهی اعتراضات آغاجاری بود. روز بعد از کلید خوردن این حرکت، بیش از 10 هزار کارگر پالایشگاه نفت آبادان در جهت اعلام همبستگی با همقطارانشان دست از کار کشیدند. حاکمیت و کارفرمای انگلیسی اما عقبنشینی نمیکنند. اعلام حکومت نظامی میشود و سه ناو نظامی انگلستان راهی شطالعرب میگردند. مطابق نوبت قبلی در اصفهان، بار دیگر کمیتهی مرکزی حزب توده نقش ترمزکِش را ایفا میکند و اینبار «حسین جودت» راهی اهواز میشود تا با برحذر داشتن کارگران از تداوم اعتصاب، غائله را ختم به خیر کند. بدنهی معتصب زیر بار این پا درمیانی نمیرود و بر خواستههای خویش اصرار میورزد. مواجهه به نهایت قهرآمیزی طبقاتیاش میرسد و 47 کارگر به ضرب گلوله از پا درمیآیند، 150 تن زخمی میشوند و موجی از دستگیریها به راه میافتد (پایدار، 1394: 283-278). جالب آنکه آبراهامیان در روایتی که از این اتفاق به دست میدهد میکوشد تا رهبری اعتصاب را منصوب به حزب توده کند.
عقبهی اعتصاب به اوجگیری نارضایتیها در تیر ماه برمیگشت که در جریان آن مدیریت «شرکت نفت» از مذاکرهی صادقانه با رهبری شورای متحدهی خوزستان امتناع ورزید.