تاوان فاجعهی کرونا
نوشتهی: کمال خسروی
تاوان فاجعهی بیماری همهگیر کرونا در سراسر جهان را چه کسی میپردازد و خواهد پرداخت؟ بیگمان کارگران، تهیدستان، بازنشستگان، سالخوردگانِ کمدرآمد، بیخانمانها و آوارگان و پناهندگان. این، پاسخی است که ایدئولوژیهای عدالتطلبانه و بشردوستانه، به گواه واقعیت هر روزهی شیوع بیماری و مرگومیرها، به پرسش فوق میدهند. پاسخ نگرگاهی ژرفاندیش و نقاد، مبرا از آن ایدئولوژیها نیز، در تحلیل نهایی، چیزی جز این نیست؛ اما فقط در تحلیل نهایی: زیرا کاویدن ریشههای این پاسخ در شالودههای ساختاری آن و کشف و تبیین رابطهاش با علل و اسباب اقتصادی و سیاسی در هر جامعهی معین و در سازوکار شیوهی زیست و شیوهی تولید و بازتولیدِ زندگی اجتماعی، راه ــ درستی ــ است که پژوهشگران و استادان و ایدئولوگها و باورآفرینان ایدئولوژیهای مذکور نیز طی میکنند. این، اما فقط نیمی از راه است. تنها با بازگشت و طی راهِ بازنمایانه و با پاسخ به این پرسشکه چرا آن ریشهها چنین تجلی مییابند و چه حلقههای میانجیِ میانجیگری آنها را به واقعیت قربانیان واقعیِ این فاجعه وصل میکنند، راه نگرگاه انتقادی از ایدئولوژیهای عدالتطلب و مدافع «حقوق بشر»، راه نقد از اخلاق، جدا میشود.