هنگامی که مارکس سرمایه را به فرانسوی ترجمه کرد
نوشتهی: مارچلو موستو
ترجمهی: حسن مرتضوی
مارکس در نامهای به رفیق دیرینهاش فردریش آدولف زورگه خاطرنشان کرد که با لو کاپیتال «آنقدر وقت صرف کرده که دیگر به هیچوجه در ترجمه همکاری نخواهد کرد». این دقیقاً چیزی است که اتفاق افتاد. زحمت و تلاشی که مارکس برای تهیهی بهترین روایت ممکن فرانسوی متحمل شد واقعاً قابلتوجه بود. اما میتوان گفت که این رنج و تلاش پاداش خوبی گرفت. لو کاپیتال تیراژ چشمگیری داشته است و اضافات و تغییراتی که مارکس در بازنگری ترجمهی آن اعمال کرد، در بُعد ضداستعماری و جهانی سرمایه نقش داشت، اثری که امروزه به لطف برخی از جدیدترین و خردمندانهترین رهآوردها در مطالعات مارکسی به رسمیت شناخته میشود.